Kanser hastasına ‘sen güçlüsün’ baskısı kurmayın

Didem Seymen – Kanser erken teşhis edildiğinde tedavisinin mümkün olduğu ve yaşam kalitesinin ve konforunun artırılabildiği birçok kanser türü vardır ve bu noktada erken tanı ve korunmanın önemi daha da artmaktadır. Kanserle mücadelede toplumun algı farkındalık ve bilinç düzeyinin arttırılması önemlidir. Bu amaçla 1-7 Nisan Kanser Haftası olarak kabul edilmiştir. Her yıl 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftasında, ülkemiz açısından da kanser hastalığına karşı toplumda farkındalık yaratmak, taramalara katılımı artırmak için etkinlikler düzenlenmektedir. Türk Kanser Derneği Psikoonkoloji Uzmanı Ceren Camadan, kanser hastası yakını olmanın zorlukları hakkında bilgi verdi ve hasta yakınlarına önerilerde bulundu…  

Kanserin yüzde 90 çevresel, yüzde 10 oranında ise genetik faktörlere bağlı olarak gelişmektedir. Ailenizde kanser öyküsü varsa, gelecekte kanser olma olasılığınızı düşünür önemli düzeyde bir kaygı yaşarsınız. Kanser risklerinin ortalamanın üzerinde olup olmadığını öğrenme fırsatı verilen bu süreçte kaygılanmanızda normal bir süreçtir. 

Kanser hastalarıyla yakınları iletişim kurarken şunlara dikkat etmelidir:  

Tavsiye vermekten kaçının: Siz hasta yakınları olarak iyi düşünseniz bile tavsiyede bulunmak genellikle hasta için istenmedik bir durum olur. Yeni veya alternatif tedaviler, kanseri tedavi ettiği iddia edilen diyetler hakkında konuşmak, kanserini kavramaya çalışan bir hastanın duymak istemediği şeyler olabilir. Bu bağlamda istenmedikçe tavsiye vermek rahatsız edici olur. 

“Cesur ve güçlü” olduklarına dair cümleler kurmayın: Kanser hastalarının cesur ve güçlü olduklarına dair kurulan cümlelerin kendilerine iyi gelmediği, bu cümlelerin kendilerini daha da kötü hissettirdiği kesin bir sonuçtur. Bu bağlamda, cesur olduklarına yönelik cümleler, kanser hastalarının yakınları tarafından moral verici olarak algılansa da tercih edilmemelidir. 

“Nasıl hissettiğini biliyorum” demeyin: Kişiler bu dönemde anlaması güç ve oldukça zor olan bir dönemden geçtikleri için sadece tedavi ve yan etkileriyle baş etmenin yanı sıra farklı problemlerle de baş etmek durumunda kalmaktadırlar. Bu nedenle bu süreçten geçmemiş kimsenin kanser hastalarının nasıl hissettiği konusunda empati yapması oldukça güç olacaktır. Siz her ne kadar iyi niyetli ve yardım etmek maksadıyla bu cümleyi kullansanız bile hastaların pek de hoşlanmadığı gerçeği ortaya çıkmaktadır.  

“Bunu yeneceksin” baskısı oluşturmayın: Kanser tanısı alan kişinin moralinin yüksek tutulması, hastalığın seyri için oldukça önemlidir. Ancak fazla motivasyon kişilerde baskı oluşturabilir ve o motivasyonu kendilerinde bulamadıkları için suçluluk duygusu hissedebilirler.  

Suçlayıcı cümleler sarf etmeyin: Hastanın ailesi ve yakınları bazen “Sigara içmeseydin hastalanmazdın.” gibi suçlayıcı cümleler kurabilmekte. Bu ve benzeri cümleler hastanın kendisini suçlamasına kendisini kötü hissetmesine ve utanmasına sebep olmaktadır.   

Kanser hastalarına duygusunu anlamaya çalışmak ve dinlemek her zaman daha güvenlidir. 

Hastayla sağlıklı ve açık iletişim kurmaya özen gösterin. Hastanın kanserle alakalı duygularını paylaşması için onu cesaretlendirmeli, iyi bir dinleyici olmalı ve hastayla iletişim halindeyken kendi korkularıyla hastayı kaygılandırmamalıdır. 

Hasta yakınları görev dağılımı yapmalı

“Hasta yakınları hastalarına hem maddi, hem de manevi anlamda destek olmaya çalışırken kendilerini ihmal ediyor” diyen Psikoonkoloji Uzmanı Ceren Camadan, hasta yakınlarına şu tavsiyeleri verdi:  

Hasta yakınları hastalarının iyiliği ve yapılan işlerin aksamaması adına, kendi fiziksel ve ruhsal sağlıklarını zaman içinde göz ardı etmeye bile başlayabilirler. Hasta yakınının bu aşamada hastasının sağlığını her şeyden üstün tuttuğu, ona emek harcamaktan gocunmadığı, onu sağlıklı ve dinç görmenin kendisine de enerji veren bir deneyim olduğu ve bu zor zamanları hastasından aldığı güçle aşabildiği aşikârdır. Ancak unutulmamalıdır ki; bu süreçte hasta yakınlarının da fizyolojik, psikolojik ve sosyal yönden bir takım gereksinimleri ortaya çıkabilmektedir. Psikolojik destek almak, hastalığın seyrini, tanımını, adını ya da yakınınızın hissettiği sıkıntıyı değiştirmese de sizin ona desteğinizi ve durumla baş etmenizi kolaylaştırır. Bu nedenle hasta yakınları, hastaya karşı sorumluluklarını yerine getirmeye çalışırken, kendi ihtiyaçlarını da görmezden gelmemeye özen göstermelidir. 

Kendinizi ihmal etmeyin, 

Hasta yakını olarak duygularınızı paylaşmaktan çekinmeyin, 

Her gün kaliteli vakit geçirmeye çalışın, 

İhtiyaç halinde bir uzmandan destek almaktan çekinmeyin, 

Hasta ile ilgili sorumlulukları paylaşın, görev dağılımı yapın, 

Yalnız kalmaya, geçen süreci kendi içinizde değerlendirmeye ve kendinizi dinlemeye ihtiyacınızın olduğu anlar olabilir. Kendinize ufak molalar yaratmaya çalışın, 

Hastanıza bakım verme sürecinde fiziksel yorgunluk yaşamanız oldukça doğaldır. Kendi fiziksel sağlığınıza da dikkat etmek adına, beslenme ve uyku düzeninize mümkün olduğunca özen göstermeyi unutmayın. 

Türk Kanser Derneği’nden ücretsiz tarama

Önemli bir halk sağlığı sorunu olan kanser; dünyada ve ülkemizde sebebi bilinen ölümler arasında ikinci sırada yer alıyor. Türk Kanser Derneği, erken teşhisleri mümkün kılabilmek ve herkesin sağlık taramalarına erişebilmesini sağlayabilmek için 81 ilde ücretsiz tarama hizmeti veriyor. TKD, aynı zamanda hastalara ücretsiz olarak ikinci görüş, psikolojik destek ve beslenme danışmanlığı gibi pek çok hizmet sunuyor. Ücretsiz tarama hizmetinden de hastalar için sunmuş oldukları hizmetlerinden de faydalanmak isteyen vatandaşların tek yapması gereken derneği aramak. (0212) 238 30 30

Kanserde önemli iş birliği

Türk ilaç sektöründeki şirketlerden biri olarak 25 yıllık geçmişe sahip olan GEN, Jaguar Health Inc. ile önemli bir ortaklık ve iş birliği anlaşmasına imza attı. Bu anlaşma doğrultusunda, Jaguar Health Inc.’e sermaye artırımına
katılım yoluyla yüzde 6,7 oranında ortak oldu. Aynı zamnada Jaguar Health Inc. şirketinin Faz 3 klinik çalışmaları devam eden ve etken maddesi FDA (Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi) onaylı olan HIV ve kanser tedavisine bağlı
diyare (ishal) sorununu önlemeye yardımcı olması planlanan ilacının üretimi ve pazarlanması konusunda da anlaşmaya vardı.